© Getty Images
We moeten alles op alles zetten om sneller vaccins naar onze bevolking te brengen. België zit in de staart van het vaccinatiepeloton door het passieve bestelbeleid van de vaccins van de federale regering. Het zou ontoelaatbaar zijn om dezelfde fout opnieuw te maken en niet actief mee te werken aan de ontwikkeling en productie van vaccins van de tweede generatie.
Denemarken, Oostenrijk en Israël kondigden wat dat betreft een verregaande samenwerking aan, los van het Europese HERA-initiatief. Deze Europese incubator moet een antwoord bieden op de te trage en vaak bureaucratische beslissingsmolen van de Europese Commissie. Als de eerste bestelronde van vaccins ons iets geleerd heeft, dan is het wel dat snel kunnen schakelen een must is en dat het logge Europese apparaat daar op dit moment niet toe in staat is.
De "vlammende brief" die premier Alexander De Croo hierover naar Europa schreef kwam dan ook rijkelijk laat, zeker nadat de premier het Europese beleid eerst maanden had verdedigd en de Britten verweet hun bevolking te gebruiken als "proefkonijnen". In schril contrast met de bureaucratische traagheid van de Europese Commissie staat gelukkig het uitzonderlijk snelle scenario waarmee de vaccins ontwikkeld zijn. Een pluim die onze Europese wetenschappers op hun hoed mogen steken.
Bij gebrek aan snelle actie van de federale regering blijft het bij felle communicatie over oorlogstijden. Die slaat misschien aan bij een deel van de bevolking, maar echt zoden aan de dijk brengen zal het niet doen. Al jaren hinkt de Europese markt de Amerikaanse achterna voor wat het vergunnen van innoverende geneesmiddelen betreft. Dat moet sneller en flexibeler kunnen. Op vandaag stellen we vast dat de vaccins op z'n minst twee weken vroeger aan Amerikaanse patiënten kunnen toegediend worden dan aan Europese. Dit in schrijnend contrast met de expertise voor de ontwikkeling en productie van de vaccins zelf, waar Europa nog altijd in uitblinkt.
Meer dan een jaar al zijn we in crisis. Meer dan een jaar al weten we dat er vaccins ontwikkeld zouden worden. Het zou dan ook niet meer dan normaal zijn dat we mee zouden stappen in afspraken die gemaakt worden met andere lidstaten die zich willen voorbereiden op de vaccins van de tweede generatie, zoals Oostenrijk en Denemarken.
Gebrek aan vooruitziendheid en leiderschap waren dé killing factors in de eerste en tweede golf. Leiderschap tonen en afspraken maken om na deze eerste vaccinatieronde, meer ambitie te tonen en vaccins die aangepast zijn op varianten sneller maar ook eenvoudiger tot bij de patiënt te brengen, is wat op vandaag van onze regering verwacht wordt. Het is dat of lijdzaam toekijken hoe de eerste vaccins in unidosis, zoals de griepspuit, of beter nog, de eerste perorale vaccins via de eerstelijnszorg verdeeld en toebedeeld worden in andere landen.
Het is een understatement om te stellen dat de federale regering niet uitblonk in creativiteit en doortastendheid in het aankoopbeleid voor de covid-vaccins. Van de passieve houding door gewoon niet deel te nemen aan de zowat belangrijkste onderhandelingen van de laatste en volgende decennia, over de vergeten handtekening tot het niet opkopen van de "restjes" zoals bijvoorbeeld Denemarken, Duitsland en Nederland. Het is duidelijk: er moet een versnelling hoger geschakeld worden om de vaccinatiecampagne te herlanceren.
De ingrepen die de Hoge Gezondheidsraad voorstelt om de termijn tussen de twee dosissen te verlengen en de AstraZeneca-vaccins ook toe te dienen aan patiënten ouder dan 55 jaar zijn alvast zinvol en wetenschappelijk onderbouwd. Het AstraZeneca-vaccin blijkt prima te werken bij ouderen en zij zijn het nu net die we moeten beschermen vooraleer we de maatschappij geleidelijk aan opengooien.
De samenwerkingsallianties die her en der vorm krijgen moeten ook aan ons land de mogelijkheid geven om in te stappen in een verhaal van ontwikkeling, productie en snelle distributie van de vaccins van de tweede generatie. Nieuwe contracten met resultaatsverbintenis voor de bijbestellingen van vaccins van de eerste generatie dringen zich eveneens op. De federale regering bleek bijvoorbeeld niet op de hoogte van de finish and fill van vaccins door Johnson & Johnson in de Verenigde Staten. Hierdoor kan de leveringstermijn van de bestelde vaccins in het gedrang komen.
Moderna, de Amerikaanse vaccin-producent, kan al de ganse campagne de beloofde leveringen niet waarmaken. Toch werd er niet heronderhandeld voor een bijbestelling van 300 miljoen vaccins. Op mijn vragen over beide incidenten verwijst minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke schouderophalend naar Europa. Dit is de antithese van leiderschap én van vooruitziendheid.
Een laatste suggestie die ik de federale regering wens mee te geven om de slabakkende vaccinatiecampagne uit de inertie te halen is de herverdeling van niet gebruikte vaccins tussen lidstaten. Als er honderdduizenden AstraZeneca-vaccins in de koelkast blijven liggen in Duitsland en Schotland omdat de zorgverstrekkers ze daar weigeren, waarom ze dan niet overkopen en zo sneller onze 65-plussers de weg naar de vrijheid aanbieden?
Denemarken bereidt zich voor op een vrije zomer. Zou het fout zijn om die ambitie ook voor ons land te koesteren en bovenal te voorkomen dat de "steen voor de ezel" zich ook volgend jaar of later opnieuw aanbiedt in een volgende vaccinatieronde? Ik ben overtuigd van niet.
