Vraag aan minister Vandenbroucke over de onbruikbare tubes in het kader van covidtesting

Kathleen Depoorter (N-VA): Mijnheer de minister, ik wil graag een vraag stellen die het vervolg is op een schriftelijke vraag die ik heb ingediend over onbruikbare tubes. Het gaat over de tubes van FertiPro, Greiner en Diagenode.

(1) Hoeveel van de tubes waren niet-bruikbaar verklaard, weggegooid of vervallen? Hoeveel tubes zitten er nog in de strategische stock? Hoeveel procent van de totale tubestock afkomstig van deze firma's was dat?

(2) Hebben uw diensten kunnen nagaan welke de oorzaken waren van de niet-bruikbaarheid van de stock afkomstig van de fabrikanten?

(3) Wat was de uiteindelijke totale waarde van de niet bruikbare en weggegooide tubes afkomstig van de producenten?

Ik verklaar mij nader, mijnheer de minister. Ik heb u een schriftelijke vraag gesteld over het aantal tubes dat werd aangekocht in 2019, 2020, 2021 en 2022. U antwoordde daarop dat er in 2021 voor 1,9 miljoen euro Sampling Kits van het type CE-IVD van Greiner zijn aangekocht, namelijk 2,2 miljoen stuks. In de mededeling die u aan de regering hebt gegeven in april en de publicatie hierover in MediSfeer, zie ik echter dat in het eerste trimester van 2020 1,3 miljoen vervallen virusstabilisatortubes van Greiner werden vastgesteld en dat in het vierde trimester van 2020 3,7 miljoen vervallen Sampling Kits werden vastgesteld. In welke nota spreekt u dan de waarheid? Wat is correct?

Wat betreft de tubes van Diagenode antwoordt u dat er 842.400 zijn gekocht in 2020 en 3.144.600 in 2021, maar in de mededeling die u hebt laten publiceren, staat dat er 850.000 tubes van Diagenode vervallen waren en vernietigd moesten worden. Waarom zijn de 3,1 miljoen tubes van Diagenode niet meegenomen? Zijn die toch verdeeld? Moeten zij niet worden vernietigd? U hebt immers zelf gezegd dat de kwaliteit van die tubes niet toereikend was.

Minister Frank Vandenbroucke: Mevrouw Depoorter, ik zal u eerst de gegevens geven over FertiPro. U vraagt hoeveel van de tubes niet bruikbaar waren, weggegooid werden of vervallen waren en hoeveel procent er nog in de strategische stock zit.

Bijna 47.500 tubes van FertiPro werden niet-bruikbaar verklaard. Dat komt neer op ongeveer 1,19 % van de totale hoeveelheid afkomstig van de firma. Van deze 47.500 tubes waren bijna 41.200 tubes van voldoende kwaliteit over datum. Bijna 6.300 tubes waren van onvoldoende kwaliteit, waarvan er 400 vervallen waren. Er werden geen tubes weggegooid. Er zijn momenteel meer dan 1.200.000 bruikbare FertiPro-tubes over, wat ongeveer 30 % vertegenwoordigt van de totale hoeveelheid die van deze firma komt.

U vraagt ook of mijn diensten nagegaan hebben wat de oorzaken zijn. Het gebruik van FertiPro-tubes is afgenomen en stopgezet als gevolg van de huidige epidemiologische situatie en het daaruit voorvloeiende einde van de operationele taken van het federaal platform, met het in stand-by zetten van de betrokken laboratoria. Bijna 87 % van deze tubes is niet bruikbaar omdat de houdbaarheidsdatum is verstreken. De vervaldatum was 31 oktober 2022. Deze tubes werden niet gebruikt zoals verwacht omwille van de epidemiologische situatie. Er was een lagere nood aan testing en het daaruit voorvloeiende einde van de operationele taken van het federaal platform, met het in standby zetten van de betrokken laboratoria. Deze tubes zijn dus nu vervallen. De overige 13 % van de niet bruikbare tubes was van onvoldoende kwaliteit.

De waarde van de onbruikbare FertiPro-tubes vertegenwoordigt ongeveer 1,19 % van de totale aankoopwaarde. De FOD zegt mij dat ik u deze cijfers per bedrijf momenteel niet precies kan geven als gevolg van het zakengeheim. Dat komt nog terug. Ik zal dat verder met de FOD bekijken. Ik zal dadelijk wel een globaal cijfer geven.

Dan kom ik bij de vragen over Greiner. U vraagt hoeveel van de tubes uiteindelijk niet-bruikbaar werden verklaard, weggegooid werden of vervallen waren. Bijna 1.932.700 tubes van Greiner werden nietbruikbaar verklaard. Dat komt neer op ongeveer 80 % van de totale hoeveelheid afkomstig van deze firma. Deze tubes zijn allemaal vervallen. Er werden geen tubes weggegooid. Er zijn momenteel geen bruikbare Greiner-tubes meer.

U vraagt dan met betrekking tot die Greiner-tubes wat de uitleg is. De Greiner-tubes zouden alleen worden gebruikt door de laboratoria van het federaal platform ingeval van overflow van de klassieke laboratoria voor klinische biologie. De tubes bevatten dezelfde inactiveringsvloeistof als de tubes die gebruikt worden door de laboratoria van het federaal platform, waardoor ze dus door deze laboratoria geanalyseerd konden worden.

De tubes werden vanaf februari 2021 aan aankoopprijs te koop aangeboden aan laboratoria voor klinische biologie. Ze waren dan te duur in vergelijking met de toen vigerende marktprijs. Eind augustus 2021 heeft de FOD een prijsvermindering kunnen aanbieden. De klinisch-biologische labs hadden intussen echter reeds de tijd gehad om alternatieven te vinden. Dat is de reden waarom ze uiteindelijk ook niet gebruikt zijn.

U vraagt met betrekking tot Greiner hoeveel er zijn weggegooid of vernietigd. Er werden geen Greiner-tubes weggegooid. Ze zullen wel binnenkort worden vernietigd. Zoals gezegd gaat het over ongeveer 80 % van het aangekochte aantal en 80 % van de aankoopwaarde.

U hebt ook gelijkaardige vragen over Diagenode. Bijna 676.000 tubes werden niet-bruikbaar verklaard, wat neerkomt op ongeveer 16,9 % van de totale hoeveelheid afkomstig van de firma. Van deze 676.000 tubes zijn bijna 513.000 tubes van voldoende kwaliteit over datum. Bijna 163.000 tubes zijn niet-conform en vervallen. Er werden geen tubes weggegooid. Er zijn momenteel geen bruikbare Diagenode-tubes meer over.

Dan kom ik tot de oorzaken. Vanwege terugkerende kwaliteitsproblemen is de oorspronkelijke leverancier Diagenode vervangen door de leverancier FertiPro. Dat is het resultaat van de geplaatste aanbestedingen.

Er werden geen tubes van Diagenode weggegooid. De tubes in kwestie zullen binnenkort vernietigd worden en maken 16,9 % van de totale hoeveelheid uit die van die firma komt. Ze vertegenwoordigen ook 16,9 % van de aankoopwaarde. Als ik de niet bruikbare materialen van de bedrijven FertiPro, Diagenode en Greiner samentel, kom ik uit op een bedrag van ongeveer 4,6 miljoen euro. Dat bedrag werd reeds opgenomen in eerder gecommuniceerde bedragen.

Kathleen Depoorter (N-VA): Mijnheer de minister, u hebt echt een stockprobleem. Uw cijfers kloppen van geen kanten! In elke tabel die ik van uw diensten en van de FOD krijg, staan steeds weer andere gegevens en cijfers. Hoe kunt u een crisis beheren als u noch weet wat u aankoopt, noch wat u in stock hebt. U kunt het op geen miljoen euro na tellen, mijnheer de minister.

Minister Frank Vandenbroucke: Dat is niet waar.

Kathleen Depoorter (N-VA): Dat is wel waar, dat is heel erg waar. U geeft mij cijfers van aankopen die totaal verschillen van de cijfers die u hier vandaag geeft. Ik zal u nog eens iets zeggen. Die ongebruikte Greiner-tubes die u hebt geprobeerd te verkopen waren perfect bruikbaar. Weet u wat het enige probleem was? Dat was het decappen en recappen, het dopje erop zetten en er weer af halen. Het gaat hier over meer dan 2 miljoen euro belastinggeld aan ongebruikt materiaal waarvan de houdbaarheidsdatum overschreden zal worden. Het materiaal werd niet gebruikt omdat het niet zo makkelijk hanteerbaar was.

U hebt een groot probleem. Ik heb al vaak gezegd dat een audit van deze dienst nodig is. Ik blijf erbij, mijnheer de minister. In uw plaats zou ik dat echt serieus nemen.