Voormalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block gaf in de bijzonder commissie COVID-19 uitleg bij haar aanpak van de corona-uitbraak een jaar geleden. Kathleen Depoorter, Frieda Gijbels en Yngvild Ingels luisterden aandachtig. Ze blijven met gemengde gevoelens achter. “Oud-minister De Block slaat dan wel een mea culpa, verder dan een excuus voor de vernietigde strategische stock die ze niet aangevuld had geraakt ze niet, typerend voor het parcours dat de oud-minister aflegde.”
Analyse De Block “niet erg diepgravend”
Het is een goede zaak dat er lessen getrokken zijn uit de crisis, toch was de analyse die werd gepresenteerd door voormalig minister De Block niet erg diepgravend, menen de N-VA-Kamerleden.
Zo kwam er bijvoorbeeld nog altijd geen antwoord waarom niet bij het begin van de legislatuur gecheckt werd of alle medische noodplannen nog up-to-date waren. Wist De Block dat het pandemieplan niet aangepast was aan de versnipperde bevoegdheden op vlak van gezondheidszorg?
Pure nalatigheid
Eenheid van commando is van belang in een crisis, zo stelt De Block. Ze geeft dat toe kordaat noch coherent opgetreden kan worden in een complexe staatsstructuur als de Belgische. Toch heeft ze volledig nagalaten om crisisbeheer en -beleid te introduceren in haar diensten. “Ik blijf het hallucinant vinden dat er geen oefeningen uitgevoerd werden tussen de crisiscel van Binnenlandse Zaken en de FOD Volksgezondheid. Dit is pure nalatigheid”, stelt Yngvid Ingels.
Geen transparantie over strategische stock mondmaskers
In januari 2020 vroeg Kamerlid Frieda Gijbels in de commissie Gezondheid of België voorzien was op een toenemende vraag voor mondmaskers. “Ik was toen niet op de hoogte van de vernietigde stock. De minister wel, maar ze heeft dat zelf nooit verteld. Het feit dat de stock niet eerst vernieuwd werd alvorens hij vernietigd werd, was een probleem. Het feit dat daar geen transparantie over was, maakte dat probleem alleen maar groter. Experten en zorgverstrekkers zijn in de waan geweest dat er een noodvoorraad bestond, waardoor de ernst van de situatie niet kon worden ingeschat. Zelfs ex-minister De Backer wist pas nadat hij aangesteld werd voor de taskforce shortages dat de noodvoorraad weg was.”
Koelbloedig, maar onvoorbereid
“Verder heeft ex-minister De Block ons in de commissie Gezondheid verweten paniek te zaaien. Ze ging prat op haar koelbloedigheid. Koelbloedigheid is goed, op voorwaarde dat je goed voorbereid bent. Toch bleef ze de situatie minimaliseren en beweerde ze dat de plannen klaarlagen, wat door experts achteraf werd ontkend.”
Gebrek aan leiderschap en vooruitziendheid
Gebrek aan leiderschap en vooruitziendheid waren de killing factors in de eerste en tweede golf, stelt Kathleen Depoorter. “Oud-minister De Block bevestigde in haar initiële uiteenzetting het gebrek aan crisismanagementcultuur in de diensten waarvoor ze verantwoordelijk was. Haar nonchalance is stuitend. Bovendien werd er niet geleerd uit eerdere lessen. Zo gaf De Block na het debacle van de mondmaskers nog altijd geen blijk van alertheid toen de spuiten en de vaccins besteld moesten worden. Ook hier leunde ze achterover en liet ze zich meevaren in een voor ons land onzeker Europees verhaal.”
Nergens budgetten voorzien voor vaccins
“Hallucinant is het ook om vast te stellen dat er nergens budgetten voorzien waren vanuit de FOD Volksgezondheid om de vaccins ook te betalen. Dat terwijl er meer dan 700 miljoen besteed werd aan beschermingsmaterialen, opslag, vervoer medicatie ... zonder enige controle”, besluit Depoorter.
Waar de N-VA-parlementsleden het volmondig mee eens zijn, is de stelling dat Volksgezondheid deze crisis moet aangrijpen om een beter, coherenter en slanker gezondheidsbeleid dichtbij de patiënt en de zorgverstrekkers te organiseren.